महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना

महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना ही केंद्र सरकारची महत्वाकांक्षी योजना असून या योजनेअंतर्गत काम मागणाऱ्या लाभार्थ्यांना अकुशल रोजगार पुरविला जातो. यामध्ये १०० दिवसांपर्यत रोजगाराची कमी केंद्र सरकारची आहे व त्यानंतरची रोजगाराची हमी राज्य सरकार देते. योजनेचे संपूर्ण कामकाज हे संगणकीकृत असून लाभार्थी यांच्या बँक खात्यात त्यांच्या मजुरीची रक्कम जमा होते. हे सर्व कामकाज पारदर्शक पद्धतीने केले जाते. या योजनेंतर्गत सार्वजनिक तसेच वैयक्तिक कामे देखील घेता येतात. बेरोजगारांना रोजगार निर्माण करून देण्याबरोबरच शाश्वत मत्ता निर्माण करणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे.

जॉबकार्ड (Job card) काढण्यासाठी पात्रता:

ग्रामीण भागातील रहिवाशी असावा.
वय वर्ष १८ पासून पुढे असावा.
अंगमेहनतीचे काम करण्याची तयारी असावी.

सदरची माहिती ग्रामपंचायत मार्फत nrega वेबसाईट भरली जाते व संबंधित मजूर हा nrega साठी पात्र ठरतो. त्याला छोटी पुस्तिका ग्रामपंचायत मार्फत देण्यात येते त्यालाच job card म्हणतात.

जॉबकार्ड काढण्याची पद्धत :
संबंधित मजुराने खालील कागदपत्रे त्याच्या ग्रामपंचायत मध्ये ग्रामसेवक किंवा ग्रामरोजगार सेवक यांच्याकडे द्यावी.

कुटुंब नोंदणीसाठी करावयाचा अर्ज नमुना नंबर १ (ग्रामपंचायतमध्ये उपलब्ध आहे) Click to download
गावातील रहिवाशी असल्याचा पुरावा (रेशनकार्ड zerox, आधारकार्ड zerox, इतर कोणताही पुरावा)
बँक पासबुक zerox
कुटुंबाचा एकत्रित ४*६ चे ३ फोटो

काम मागणीची पद्धत :

काम मागणीचा अर्ज नमुना क्र. ४ भरून देणे Click to download
जॉबकार्ड details.

काम मागणी केल्यानंतर १५ दिवसात काम दिले जाते. जर १५ दिवसांत काम दिले गेले नाही तर बेरोजगार भत्ता देण्यात येतो.

Nrega अंतर्गत घेता येणारी वैयक्तिक कामे मिळवण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे :

विहित नमुन्यात अर्ज
जॉबकार्ड details
संबंधित कामासाठी लागणारी सर्व कागदपत्रे
ग्रामसभेची मान्यता.

जी कामे घेण्याची आहे ती ज्या शासकीय यंत्रणेच्या कार्यक्षेत्रात येतात त्यांच्याकडे ग्रामपंचायत मार्फत अंदाजपत्रक, तांत्रिक मंजुरी व प्रशासकीय मंजुरी करिता पाठविली जातात. त्यानंतर संबधित यंत्रणांकडून सर्व मंजुरी होऊन कार्यारंभ आदेश दिला जातो. हि सर्व माहिती nrega वेबसाईट update करून कामांचे E-musters काढले जातात.

मजुरी अदा करण्याची पद्धत :
संबंधित मजुराने जॉबकार्ड काढताना किंवा E-musters काढताना जे बँक पासबुक zerox दिलेले असेल त्यात किंवा आधार लिंक केलेला असल्यास आधार बेस पेमेंट द्वारे बँक मध्ये E-musters चा कालावधी संपल्यावर ८ दिवसात मजुरी थेट खात्यात जमा होईल. वैयक्तिक कामांबाबत कुशलचे पेमेंट (उदा. फळबाग लागवड मध्ये रोपे खरेदी, पिशव्या खरेदी, खते ई. साहित्य) हे देखील थेट त्याच खात्यात जमा होते. सार्वजनिक कामांचे कुशलचे पेमेंट हे संबंधित यंत्रणेच्या खात्यात जमा होऊन नंतर संबंधिताना देण्यात येते. सन २०२१-२२ या आर्थिक वर्षाकरिता मनरेगा ची मजुरी रक्कम रु. २४८ /- प्रतिदिन आहे.

अनुज्ञेय कामे :
मनरेगा अंतर्गत घेता येणाऱ्या २६२ कामांपैकी रत्नागिरी जिल्ह्याची भौगोलिक परिस्तिथी लक्षात घेता खालील कामे प्रामुख्याने घेता येऊ शकतात.

वैयक्तिक स्वरुपाची कामे :

प्रधानमंत्री आवास योजना/इंदिरा आवास योजना अंतर्गत घरकुलचे अकुशल काम
फळबाग लागवड
वृक्षलागवड (पडीक जमिनीवर /रस्ता दुतर्फा /किनारपट्टी लगत /बांधावर इ.)
सिंचन विहीर
शेततळे
शोषखड्डे
कंपोस्ट खत/नाडेफ खत/गांडूळ खत टाकी
अझोला खत/ जैविक खत निर्मित साचा
गुरांचा/ शेळीचा गोठा
कुक्कुटपालन शेड
शेत बांध बंदिस्ती

सार्वजनिक स्वरुपाची कामे :

सार्वजनिक फळबाग लागवड
सार्वजनिक वृक्षलागवड (पडीक जमिनीवर /रस्ता दुतर्फा /किनारपट्टी लगत /बांधावर इ.)
रोपवाटिका
सार्वजनिक सिंचन विहीर
शेततळे
CCT
सार्वजनिक कालवा/ तळे/ लहान पाझर तलाव/ मत्सपालन तलाव बांधणे, दुरुस्ती व नूतनीकरण
गुरांचा/ शेळीचा गोठा /कुक्कुटपालन शेड
रस्ते

अभिसरण अंतर्गत घेता येणारी कामे :
राज्य अभिसरण आराखड्यामध्ये अकुशल भाग हा रोजगार हमी योजना मधून व कुशल भाग इतर योजना मधून दिला जातो. यामध्ये एकूण २८ कामांपैकी रत्नागिरी जिल्ह्यामध्ये घेता येऊ शकणारी कामे खालीलप्रमाणे आहेत. View GR

शाळेसाठी संरक्षण भिंत बांधकाम
शाळेकरिता/मैदानाकरिता साखळी कुंपण
शालेय स्वयंपाकगृह निवारा
अंगणवाडी बांधकाम
ग्रामपंचायत भवन
सार्वजनिक जागेवर गोदाम
स्मशानभूमी शेड बांधकाम
बचत गटांच्या जनावरांसाठी सामुहिक गोठे
छतासह बाजार ओटा/ मासे सुकवण्यासाठी व विक्रीसाठी ओटा
सामुहिक मत्स्यतळे
सिमेंट रस्ता
डांबर रस्ता
पेव्हिंग block रस्ता
नाला मोरी बांधकाम
सिमेंट नाला बांध
RCC मुख्य निचरा प्रणाली
भूमिगत बंधारा

फळबाग लागवड करिता प्रस्तावाची चेक लिस्ट :

विहित नमुन्यात अर्ज .(गटविकास यांच्या नावे )
मागणी पत्र (ग्रामसेवक /सरपंचाच्या नावे)
ग्रामपंचायत ग्रामसभेचा ठराव प्रत
जॉबकार्ड असलेबाबतचा दाखला (ग्रामसेवकांचा)
बँक पासबुक / पोस्ट बुक खाते तपशिल.
आधारकार्ड झेरॉक्स.
७/१२ व ८ अ
क्षेत्र २ हे. पेक्षा कामे असावे व त्याच क्षेत्रावर यापूर्वी या योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
७/१२ वर सह-हिस्सेदार असल्यास त्यांचे समंतीपत्र व स्वतःच्या क्षेत्रात लागवड करीत असल्याचे क्षत्रीपुर्ती बंधपत

ककुक्कुटपालन शेड (निवारा) बांधण्याकरिता प्रस्तावाची चेक लिस्ट :

विहित नमुन्यात अर्ज .(गटविकास यांच्या नावे )
मागणी पत्र (ग्रामसेवक /सरपंचाच्या नावे)
ग्रामपंचायत ग्रामसभेचा ठराव प्रत
जॉबकार्ड असलेबाबतचा दाखला (ग्रामसेवकांचा)
बँक पासबुक / पोस्ट बुक खाते तपशिल.
आधारकार्ड झेरॉक्स.
कोंबड्या नसल्यास बांधकाम झाल्यानंतर १ महिन्यात कोंबड्या घेण्याचा करारनामा (प्रतिज्ञापत्र) (100रु.बाँडपेपरवर).
कुक्कुटपालन शेडचा असेटमेंट उतारा, मात्र सदर असेसमेंट उताऱ्यावर अन्य हिस्सेदार
असल्यास त्यांचे संमत्तीपत्र मा.तहसिलदारसाहेब समोर (100 रु.बाँडपेपरवर)
(कुक्कुटपालन शेडचा असेसमेंट उतारा नसल्यास )
जागेचा 7/12 उतारा व 8 अ , मात्र 7/12 उताऱ्यात अन्य हिस्सेदार असल्यास सर्व हिस्सेदारांचे
मा.तहसिलदार यांचे समोर संमत्तीपत्र ( 100 रु.बाँडपेपरवर )आवश्यक.
हमीपत्र, मागणी पत्र
100 पक्षी (कोबडया) असल्याबाबतचा पशुधन विभागाचा दाखला

जनावरांसाठी गोठा करिता प्रस्तावाची चेक लिस्ट :

विहित नमुन्यात अर्ज .(गटविकास यांच्या नावे )
मागणी पत्र (ग्रामसेवक /सरपंचाच्या नावे)
ग्रामपंचायत ग्रामसभेचा ठराव प्रत
जॉबकार्ड असलेबाबतचा दाखला (ग्रामसेवकांचा)
बँक पासबुक / पोस्ट बुक खाते तपशिल.
आधारकार्ड झेरॉक्स .
करारनामा (प्रतिज्ञापत्र) (100रु.स्टॅम्पवर).
गोठयाचा असेटमेंट उतारा, मात्र सदर असेसमेंट उताऱ्यावर अन्य हिस्सेदार
असल्यास त्याचे संमत्तीपत्र मा.तहसिलदारसाहेब समोर (100 रु.बाँडपेपरवर)
(गोठयाचा असेसमेंट उतारा नसल्यास )
जागेचा 7/12 उतारा व 8अ , मात्र 7/12 उताऱ्यात अन्य हिस्सेदार असल्यास
सर्व हिस्सेदारांचे मा.तहसिलदार यांचे समोर संमत्तीपत्र ( 100 रु.बाँडपेपरवर )आवश्यक.
हमीपत्र, मागणी पत्र
दुसऱ्या लाभासाठी १२ जनावरे व तिसऱ्या लाभासाठी १८ जनावरे असल्याबाबतचा पशुधन विभागाचा दाखला

शेळीपालन शेड बांधण्याकरिता प्रस्तावाची चेक लिस्ट :

विहित नमुन्यात अर्ज .(गटविकास यांच्या नावे )
मागणी पत्र (ग्रामसेवक /सरपंचाच्या नावे)
ग्रामपंचायत ग्रामसभेचा ठराव प्रत
जॉबकार्ड असलेबाबतचा दाखला (ग्रामसेवकांचा)
बँक पासबुक / पोस्ट बुक खाते तपशिल.
आधारकार्ड झेरॉक्स .
करारनामा (प्रतिज्ञापत्र) (100रु.बाँडपेपरवर).
शेळीपालन शेड असेटमेंट उतारा, मात्र सदर असेसमेंट उताऱ्यावर अन्य हिस्सेदार
असल्यास त्याचे संमत्तीपत्र मा.तहसिलदारसाहेब समोर (100 रु.बाँडपेपरवर)
(शेळीपालन शेडचा असेसमेंट उतारा नसल्यास )
जागेचा 7/12 उतारा व 8 अ , मात्र 7/12 उताऱ्यात अन्य हिस्सेदार असल्यास
सर्व हिस्सेदारांचे मा.तहसिलदार यांचे समोर संमत्तीपत्र ( 100 रु.बाँडपेपरवर )आवश्यक.
हमीपत्र, मागणी पत्र
दुसऱ्या लाभासाठी २० शेळ्या व तिसऱ्या लाभासाठी ३० शेळ्या असल्याबाबतचा पशुधन विभागाचा दाखला

मगांराग्रारोहयो- महाराष्ट्र अतर्गत सिंचन विहिरीसाठी आवश्यक कागदपत्रे :

लाभाथ्याचे जॉबकार्ड आवश्यक.
ग्रामसभेचा ठराव आवश्यक
किमान 0.60 गुठे सलग क्षेत्र आवश्यक ,सदर क्षेत्राचा 7/12 उतारा व 8 अ आवश्यक.
प्रस्तावित विहिरीपासुन 500 फुटाच्या आत दुसरी विहिर नसलेबाबतचा तलाठी /ग्रामसेवक यांचा दाखला
7/12 उताऱ्यात अन्य हिस्सेदार असल्यास मा. तहसिलदार साहेब यांच्या समोर सर्व हिस्सेदारांचे संमत्तीपत्र आवश्यक
किंवा
समूह सिंचन विहिर प्रस्ताव प्रकरण करावयाचे असल्यास 7/12 उतारामधील सर्व हिस्सेदारांचे मा. तहसिलदार साहेब यांचे समोर संमत्तीपत्र (100 रु.बाँडपेपरवर ) व सर्वांचे पाणी वाटप करारपत्र मा.सरपंच यांचे समोर आवश्यक (100 रु बाँडपेपरवर) .
प्रस्तावित विहिरीच्या ठिकाणी पाणी उपलब्ध असलेबाबतचा भुजल सर्वेक्षण विभागाचा दाखला आवश्यक.( प्रस्ताव सादर केल्यानंतर सदर दाखल्याची मागणी पं.स.मार्फत केली जाईल.)

शेाषखड्डा खोदणे व बांंधण्याकरिता आवश्यक कागदपत्रे (चेक लिस्ट) :

विहित नमुन्यात अर्ज .(गटविकास यांच्या नावे )
मागणी पत्र (ग्रामसेवक /सरपंचाच्या नावे)
ग्रामपंचायत ग्रामसभेचा ठराव प्रत
लाभार्थ्याच्या घरपत्रकाचा उतारा.(जर लाभार्थीचे नाव घरपत्रकावर नसल्यास संबधितांकडुन मा.सरपंच याचंे समोर साधे संमत्तीपत्र )
जॉबकार्ड असलेबाबतचा दाखला (ग्रामसेवकांचा)
बँक पासबुक / पोस्ट बुक खाते तपशिल.
ओळखपत्र / रेशनकार्ड / आधारकार्ड झेरॉक्स .

(नॅडेप खत निमिर्ती / गांडुळखत निमिर्ती / अमृतपाणी संजीवक तयार करणे या करिता आवश्यक कागदपत्रे) :